نارکولپسی چیست؟

نارکولپسی یک اختلال عصبی مزمن و مادام العمر است. علامت اصلی نارکولپسی خواب آلودگی شدید در طول روز با وجود داشتن خواب کافی در شب است. این اختلال حدود 200 هزار نفر را در ایالات متحده تحت تاثیر قرار می دهد.

نارکولپسی معمولا بعد از بلوغ ایجاد شده و دختران و پسران را به یک میزان درگیر می کند.  با این حال، برخی از کودکان کوچکتر نیز به نارکولپسی مبتلا هستند که می تواند تأثیر چشمگیری بر زندگی آنها داشته باشد. اما اکثر کودکان و نوجوانان تشخیص داده نشده و یا درمان نمی شوند. 

 

علائم نارکولپسی چیست؟

علامت اصلی نارکولپسی خواب آلودگی شدید در طول روز است. خواب آلودگی در طول روز اغلب تنها علامت در کودکان و نوجوانان است. علائم دیگر عبارتند از کاتاپلکسی، فلج خواب، توهمات آگوژیک هیپن، رفتارهای خودکار و اختلال در خواب شبانه.

•  خواب آلودگی بیش از حد 

کودکان و نوجوانان مبتلا به نارکولپسی اغلب احساس می کنند که همیشه خواب آلود هستند. آنها برای مبارزه با میل به خواب رفتن بسیار مشکل دارند. آنها حتی زمانی که انگیزه زیادی برای بیدار ماندن دارند به خواب می روند. این خواب‌آلودگی نه تنها در زمانی که بسیاری از افراد احساس خواب‌آلودگی می‌کنند (مانند یک سخنرانی کسل‌کننده)، دیده می شود. بلکه زمانی که افراد دیگر معمولاً احساس خواب‌آلودگی نمی‌کنند (مانند هنگام غذا خوردن یا صحبت کردن با کسی) هم رخ می‌دهد.

دوره خواب ممکن است بسیار کوتاه و فقط چند ثانیه باشد. اما آنها می توانند منجر به مشکلات بزرگی مانند مشکلات در مدرسه یا به خواب رفتن در حین رانندگی شوند.

•  کاتاپلکسی (از دست دادن ناگهانی تون عضلانی) 

کاتاپلکسی معمولا مختصر و همیشه موقتی است. این موضوع بیشتر احتمال دارد که فقط عضلات خاصی را درگیر کند، مانند افتادگی سر یا فک یا ضعف زانو. اما ممکن است کل بدن را درگیر کند، مانند افتادن روی زمین. 

کاتاپلکسی اغلب توسط یک احساس مثبت قوی مانند خندیدن یا غافلگیر شدن ایجاد می شود. همچنین می تواند توسط استرس یا سایر احساسات قوی مانند خشم ایجاد شود. 

کاتاپلکسی می تواند اولین علامت نارکولپسی باشد. اما معمولاً بعد از خواب آلودگی در طول روز ایجاد می شود.

• فلج خواب

فلج خواب عبارت است از احساس ناتوانی در صحبت کردن یا حرکت برای مدت کوتاهی چه هنگام به خواب رفتن و چه بلافاصله پس از بیدار شدن. دست زدن به فرد معمولاً باعث از بین رفتن فلجی می شود؛ اگرچه این فلجی معمولاً به خودی خود به پایان می رسد.

• توهمات هیپناگوژیک 

این توهمات تصاویر واضحی هستند و اغلب بسیار واقعی به نظر می رسند. آنها زمانی رخ می دهند که فرد در حال به خواب رفتن یا درست پس از بیدار شدن است در واقع اغلب همزمان با فلج خواب بروز می کنند. فرد ممکن است چیزهایی را ببیند، بشنود یا احساس کند که وجود ندارد. تصاویر می توانند ترسناک باشند، مانند حیوانات عجیب و غریب یا سرگردان. 

•   رفتارهای خودکار 

این رفتارها که درواقع در خواب انجام می شود شامل انجام یک کار آشنا، روتین یا خسته کننده بدون آگاهی کامل یا بدون به یاد آوردن انجام آن است. نمونه ای از رفتار خودکار نوشتن یک صفحه مزخرف در حین انجام تکالیف است.

•   اختلال خواب شبانه 

اگرچه افراد مبتلا به نارکولپسی در بیدار ماندن در طول روز مشکل دارند، اما ممکن است در خواب شبانه نیز مشکل داشته باشند. این بیداری های مکرر خواب آلودگی در طول روز را حتی بدتر می کند.

• بی حالی و انگیزه پایین 

برخی افراد مبتلا به نارکولپسی افسرده می شوند و به سختی تمرکز می کنند. از این رو بسیاری از این افراد در مدرسه مشکل دارند. کودکان و نوجوانان مبتلا به نارکولپسی نیز ممکن است میگرن و اضافه وزن داشته باشند.

کودکان و نوجوانان مبتلا به نارکولپسی ممکن است در ابتدا با افسردگی، بیش فعالی یا سایر اختلالات سلامت روان قبل از تشخیص وضعیت واقعی تشخیص داده شوند.

 

چه چیزی باعث نارکولپسی می شود؟

نارکولپسی یک اختلال در سیستم عصبی مرکزی بوده و بر بخشی از مغز که خواب و بیداری را کنترل می کند؛ تأثیر می گذارد. به نظر می رسد علت اصلی نارکولپسی کاهش مواد شیمیایی خاص مغز باشد که به بیدار نگه داشتن ما کمک می کند. این مواد شیمیایی هیپوکرتین یا اورکسین نامیده می شوند. 

اکثر افرادی که به نارکولپسی مبتلا هستند دارای یک ژن (HLA) هستند که احتمال ابتلا به نارکولپسی را افزایش می دهد. 

همچنین نارکولپسی گاهی در سایر اعضا خانواده هم دیده می شود. با این حال، اکثر کودکان هیچ فامیل مبتلا به نارکولپسی ندارند.

 

نارکولپسی چگونه تشخیص داده می شود؟

نارکولپسی با انجام یک مطالعه خواب شبانه و به دنبال آن آزمایش تأخیر خواب چندگانه (MSLT) تشخیص داده می شود.  

آزمایش تأخیر خواب چندگانه یک آزمایش روزانه است که خواب آلودگی را اندازه گیری می کند. این آزمایش شامل چهار یا پنج فرصت 20 دقیقه ای (چرت زدن) برای به خواب رفتن است. این فرصت ها با فاصله 2 ساعت در روز بعد از مطالعه خواب برنامه ریزی می شوند. در این فرصت ها آزمایش تأخیر خواب چندگانه اندازه گیری می کند که آیا فرد به خواب می رود و چقدر طول می کشد تا به خواب برود.

 

نارکولپسی چگونه درمان می شود؟

در حال حاضرهیچ درمانی برای نارکولپسی وجود ندارد. اما معمولاً می توان علائم را کنترل کرد تا کودک یا نوجوان مبتلا به نارکولپسی بتواند زندگی عادی داشته باشد. 

1. تغییر سبک زندگی: تغییر در سبک زندگی نیز مهم است.
2. داشتن خواب کافی: کودک شما باید شب ها زیاد بخوابد. کودک شما نیز باید هر روز در همان زمان مشخص به رختخواب برود و از خواب بیدار شود.
3. چرت زدن: یک یا دو چرت کوتاه برنامه ریزی شده در طول روز می تواند بسیار مفید باشد.
4. فعال بودن: در طول روز تا حد امکان فعال باشید. کودک شما همچنین باید از کارهای خسته کننده یا تکراری اجتناب کند.
5. خودداری از فعالیت های خاص: اگر کودک شما بسیار خواب آلود است، برخی از فعالیت ها مانند شنا کردن یا آشپزی می تواند خطرناک باشد. از فرزندتان بخواهید این کارها را فقط زمانی انجام دهد که بداند هوشیار خواهد بود.

رانندگی نگرانی اصلی نوجوانان مبتلا به نارکولپسی است. نوجوان شما نباید رانندگی کند تا زمانی که خواب آلودگی روزانه به خوبی درمان شود.

1. خودداری از کافئین در اواخر روز: باید از مصرف کافئین به خصوص در اواخر بعد از ظهر و عصر خودداری کرد تا خواب شب مختل نشود.
2. مصرف دارو: معمولاً یک یا چند دارو برای نارکولپسی تجویز می شود. خواب‌آلودگی روزانه اغلب با دارویی مانند مودافینیل یا ریتالین درمان می‌شود. کاتاپلکسی ممکن است با داروی دیگری مانند پروزاک درمان شود. سدیم اکسیبات نیز گاهی تجویز می شود.

 

کلام آخر

نارکولپسی یک اختلال مزمن است که تمام جنبه های زندگی کودک را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین، آموزش همه افراد در زندگی فرزند شما ضروری است. این افراد شامل اعضای خانواده، دوستان، معلمان، پرستاران مدرسه و مربیان می شود. خواب آلودگی در طول روز ممکن است با تنبلی، کسالت یا عدم توانایی اشتباه گرفته شود. کاتاپلکسی ممکن است به اشتباه به عنوان یک مشکل روانی تعبیر شود. بنابراین حتماً به اعضای خانواده آموزش دهید و به دوستان فرزندتان و والدین آنها در مقابله با نارکولپسی کمک کنید. مهمتر از همه، مطمئن شوید که معلمان فرزندتان و سایر کارکنان مدرسه این اختلال را درک کرده اند. تغییرات کوچک در کلاس، مانند اجازه دادن به کودک برای بلند شدن و راه رفتن در اتاق برای کاهش خواب آلودگی یا ایجاد فرصتی برای چرت بعد از ظهر، می تواند تفاوت زیادی در کیفیت زندگی و عملکرد تحصیلی فرزند شما ایجاد کند.