نکات مهم در تشخیص و درمان آپنه انسدادی خواب (OSA)

اختلالات تنفسی خواب (SDB) از جمله بیماری‌های شایع و جدی به حساب ‌می‌روند نوع و علت این بیماری در کودکان مربوط به طیف انسداد است از مهم‌ترین و شایع‌ترین نوع‌های انسداد، آپنه اسنسدادی خواب است. این انسداد جزئی و گاهی کامل موجب هیپوکسمی (کمبود اکسیژن) و هایپرکاپنی (احتباس کربن دی اکسید) می‌شود همچنین تکه تکه شدن خواب و ایجاد ناهنجاری در سیستم تنفسی می‌تواند زمینه ساز ایجاد بیماری‌های قلبی و عروقی شود از این رو تشخیص زودهنگام اختلالات تفسی خواب اهمیت بسیار زیادی دارد.

مشکلات فیزیکی و رفتاری آپنه انسدادی خواب

آپنه انسدادی می‌تواند مشکلات زیادی همچون ناهنجاری‌های فیزیکی در شکل و فرم صورت و همجنین مشکلات عصبی را به وجود بی‌آورد همچنین باید اضافه کرد آپنه انسدادی می‌تواند باعث تشدید مشکلات ژنتیکی نیز بشود. با توجه به گزارش والدین در کودکان مبتلا به آپنه انسدادی خواب خر و پوف‌های شبانه مشاهده می‌شود که با توجه به شدت آپنه انسدادی می‌تواند بلند مدت یا کوتاه مدت باشد این خر و پف‌ها و همچنین تنفس از دهان موجب تغییر و ناهنجاری در فرم فک و دهان می‌شود. آپنه انسدادی با تأثیر مستقیم بر روی سیستم اعصاب و روان کودکان می‌تواند موجب بروز اختلال‌هایی همچون بیش فعالی، بی‌حالی، کم ذهنی و… بشود با توجه به شواهد، مشکلات پرخاشگری و همینطور بیش فعالی در مدرسه در کودکان مبتلا به آپنه انسدادی خواب بیشتر از سایر کودکان دیده شده است. باید افزود که با توجه به تحقیقات صورت گرفته بر روی BMI کودکان مبتلا آپنه انسدادی مشخص شد این اختلال یکی از عوامل چاقی و عدم رشد در کودکان نیز به حساب می‌رود.

تشخیص اختلالات تنفسی خواب (SDB) چگونه انجام می‌شود؟

پلی سومنوگرافی(مطالعه خواب) در مقایسه با دیگر تست‌های جانبی که به ندرت جوابگو هستند بهترین و مناسب‌ترین راه برای تشخیص مشکلات تنفسی به حساب می‌آید در مطالعه خواب تمام داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز فرد ثبت می‌شود و تمام فعالیت‌های مغزی نیز رصد می‌شوند. البته که مطالعه خواب تنها راه تشخیص این اختلالات نیست و تست‌های دیگری همچون آزمایشات ریوی و فارنگومتری آکوستیک (Acoustic Pharyngometry) نیز صورت‌پذیر هستند. همچنین تصویر‌برداری MRI نیز برای تشخیص راه‌های انسدادی انجام می‌گیرد.

در مطالعه خواب چه مواردی مورد بررسی قرار می‌گیرد؟

همانطور که در بالا اشاره کردیم مطالعه خواب داده‌های دقیق اطلاعاتی درمورد خواب شما بدست می‌آورد این اطلاعات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• امواج مغزی
• حرکت چشم
• حرکت اندام‌ها در خواب
• وضعیت بدن
• ضربان قلب
• فشار خون
• سطح اکسیژن
• بررسی خر و پف‌ها

تأثیرات آپنه انسدادی خواب بر روی سیستم قلبی و عروقی

• فشار خون:

آپنه انسدادی خواب می‌تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم روی سیستم قلبی و عروقی تأثیر بگذارد همانطور که بار‌ها به آن اشاره کردیم آپنه انسدادی می‌تواند موجب اختلال در خواب شود که همین موضوع به صورت جدی روی قلب تأثیر دارد. همچنین آپنه انسدادی با فشار خون مرتبط است با توجه به تحقیقات صورت گرفته فشار خون در افراد مبتلا به اختلالات تنفسی مانند آپنه انسدادی خیلی بیشتر از دیگر افراد سالم است از این رو فشار خون از جمله موارد مهمی است که آپنه انسدادی روی آن تأثیر دارد.

• چاقی و بیماری قلبی:

از طرف دیگر از دیگر عوارض مهم آپنه خواب چاقی و اضافه وزن است از این رو می‌توان نتیجه گرفت که این اختلال به طورغیر مستقیم هم می‌تواند سیستم قلبی و عروقی را نیز دچار مشکل کند. همچنین به دلیل تکه تکه شدن تنفس و اکسیژن‌رسانی در آپنه انسدادی شاهد نوسان تعداد ضربان قلب نیز هستیم.

• هیپوکسمی:

هیپوکسمی به وضعیت گفته می‌شود که در آن سطح اکسیژن خون به طور غیر طبیعی پایین بیاید که از جمله دلایل آن آپنه انسدادی خواب است. از نشانه‌های هیپوکسمی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• کبودی رگ‌ها
• سردرد
• بالا رفتن ضربان قلب
• سیانوز
• از دست دادن هوشیاری

انواع راه‌های درمانی آپنه انسدادی خواب

استفاده از دارو:

هیچ دارویی توانایی درمان قطعی و کامل آپنه انسدادی خواب را ندارد اما دارویی‌هایی هستند که با تأثیر غیر مستقیم روی درمان اختلالات تنفسی تأثیر دارند برای مثال برخی از دارو‌ها با کاهش وزن باعث بهبودی در فرآیند درمانی آپنه می‌شوند. از این رو برخی از دارو‌ها مانند استازولامید و زولپیدم می‌توانند به رفع آپنه کمک کنند البته شایان ذکر است تجویز و مصرف این دارو‌ها فقط باید توسط پزشک صورت گیرد.

جراحی لوزه سوم:

جراحی لوزه در میان کودکان و بزرگسالان رواج دارد و از راه‌های درمانی آپنه انسدادی به شمار می‌آید وهمین طور باعث از بین رفتن خر و پف‌های شبانه نیز می‌شود.

دارو‌های گیاهی و طب سنتی:

استفاده از دارو‌های گیاهی و طب سنتی از دیرباز برای درمان و رفع بیماری‌های تنفسی کارآمد و مورد استفاده بوده در این بین برخی از روش‌ها وشیوه‌های خانگی‌ای وجود دارد که می‌تواند به کاهش شدت آپنه انسدادی خواب کمک کند.

بابونه

گیاه بابونه بدلیل ضد التهاب بودن جایگاه ویژه در طب سنتی دارد و باعث از بین بردن راه‌های انسدادی تنفسی می‌گردد. استفاده از چای بابونه قبل از خواب می‌تواند کمک بسزایی در درمان آپنه انسدادی بکند.

گیاه اسطوخودوس

گیاه اسطوخودوس از جمله گیاهانی به شمار می‌رود که در درمان آپنه اسندادی از دیرباز مورد استفاده قرار می‌گرفته زیرا که این گیاه مانع از انسداد گلو می‌شود و باعث لذت بخش‌تر شدن خواب می‌شود.

عسل

عسل نیز همانند بابونه بدلیل داشتن خاصیت ضد التهابی می‌تواند گزینه مناسبی برای درمان خانگی مشکلات و بیماری‌های تنفسی باشد. عسل با نرم کردن گلو از خر و پف نیز جلوگیری می‌کند. عسل را می‌توان با اب جوش مخلوط کرد و قبل از خواب نوشید.

بهترین و قاطعانه‌ترین درمان برای آپنه

تغییر شیوه زندگی از بهترین و مهم‌ترین راه‌ها برای درمان انواع بیماری تنفسی از جمله آپنه به شمار می‌رود و همواره پزشکان بیماران مبتلا به این گونه اختلالات را به تغییر شیوه زندگیشان توصیه می‌کنند. این تغییرات گرچه در ظاهر ساده هستند اما کمک بسیار زیادی در روند درمانی آپنه می‌کنند. برخی از این شیوه‌ها عبارت‌اند از:
• ورزش روزانه و به صورت منظم
• عدم استفاده از دخانیات
• عدم نوشیدن الکل
• کاهش وزن
• برنامه خواب منظم
• عدم خوابیدن به پشت(خوابیدن به پهلو)